Gepubliceerd op
3 augustus 2022
Onderdeel van

NLP en submodaliteiten

3 augustus 2022

Een zintuig of organum sensus is een gespecialiseerd orgaan dat een organisme in staat stelt bepaalde, voor het zintuig specifieke, stimuli (prikkels) waar te nemen. Ieder afzonderlijk zintuig geeft mens en dier toegang tot een bepaald deel van de fysische werkelijkheid. De zintuigen vormen een belangrijk studieobject van de neurowetenschap en de cognitieve psychologie.

Er is onder neurowetenschappers geen algemene overeenstemming over de definitie van een zintuig. Dit betekent dat het aantal erkende zintuigen afhangt van de gekozen definitie. Schoolboeken noemen vaak enkel de vijf klassieke gewaarwordingen: zien, horen, proeven, ruiken en voelen, zoals benoemd door Aristoteles. De verschillende organen zijn betrokken bij gewaarwordingen, maar niet identiek aan die gewaarwording.

NLP en submodaliteiten

Signalen van een orgaan worden eerst door allerlei neurale circuits gemodificeerd, voordat ze als gewaarwording de met het bewustzijn geassocieerde gedeeltes in de hersenschors bereiken. Zintuigen nemen informatie op uit de buitenwereld. Wanneer er wordt gesproken over neurale circuits spreken we binnen NLP over de waarnemingsfilters en de functie die zij bekleden bij het geven van betekenis aan de waarneming van ervaringen die wij opdoen. Modaliteiten nemen het vervolgens over in de binnenwereld van het brein. We hebben vijf modaliteiten met elk een eigen functie en toepassing: visueel, auditief, kinesthetisch, olfactorisch en gustatief. Of simpelweg: zien, horen, voelen, ruiken en proeven. Binnen NLP noemen we deze zintuiglijke waarnemingen ook wel de modaliteiten.

Wat is Hypnose?

Binnen NLP vinden we de inhoud van de waarneming niet zo interessant, maar wel hoe je dit waarneemt. Het gaat meer om het proces en de structuur van de waarneming dan wat je daadwerkelijk hebt waargenomen. We hebben gezien dat onze waarneming plaatsvindt door het gebruik van modaliteiten: de zintuigen. De informatie wordt gefilterd en gecodeerd opgeslagen in ons brein zodat een interne representatie van die waarneming ontstaat. Die interne representatie, gebaseerd op modaliteiten, bestaat op zijn beurt uit submodaliteiten. Dit zijn de kleinste bouwstenen die het verschil maken waarop onze interne representaties zijn opgebouwd. Submodaliteiten zijn niet zozeer wat je ziet, maar hoe je het ziet. Zij zorgen ervoor dat wij interne beelden kunnen waarnemen en gevoelens kunnen ervaren.

Wanneer je bijvoorbeeld terugdenkt aan een fijne herinnering:
– Het beeld dat je er bij hebt, kan in zwart-wit of kleur zijn.
– Het beeld kan bewegen zoals een film of het kan een stilstaand beeld zijn.
– Het beeld kan panoramisch zijn of omkaderd zoals een schilderij in een lijst.
– Etc.

De vijf modaliteiten bepalen de structuur van de interne representatie en de submodaliteiten bepalen de betekenis van de interne representatie. Wanneer je de submodaliteiten van een herinnering verandert, verandert de beleving van die herinnering ook. Immers, de herinnering en het bijbehorende gevoel van de herinnering worden niet bepaald door de inhoud van die herinnering, maar door de manier waarop we die herinnering hebben opgeslagen. En dat geldt niet alleen voor herinneringen maar ook voor onze toekomstbeelden. Ieder gedachtepatroon heeft zo zijn eigen unieke opbouw.

Als we onze interne belevingswereld willen veranderen in positieve richting, kunnen we deze sturen door middel van onze eigen interne codes, ofwel de submodaliteiten. Deze coderen, ordenen en geven betekenis aan onze interne representaties. Door de submodaliteiten van een interne representatie te veranderen, kan de betekenis van de interne representatie veranderen.

Voorbeelden van submodaliteiten

Visuele submodaliteiten

– Eén of meerdere beelden
– Bewegend of stilstaand
– Zwart-wit of kleur
– Scherp of onscherp
– Helder of dof
– Kader of panoramisch
– Geassocieerd of gedissocieerd
– Locatie (links ,rechts, boven, midden,…)
– Dichtbij of ver weg (cm/ meter)
– Grootte van het beeld (cm/ meter)
– Andere?

Auditieve submodaliteiten

– Eén of meer geluiden
– Intern of extern
– Locatie (links, rechts, boven, onder,…)
– Richting
– Volume (schaal 1-10)
– Tempo: snel of langzaam
– Toonhoogte: hoog of laag
– Andere?

Kinestetische submodaliteiten

– Voel je iets?
– Intern of extern (op of in je lichaam)?
– Locatie (bijvoorbeeld waar in je lijf)
– Spanning of ontspanning
– Grootte/ vorm
Beweging
– Intensiteit (schaal 1-10)
– Voortdurend – afwisselend
– Andere?

Analoge en digitale submodaliteiten

We onderscheiden digitale en analoge submodaliteiten. Digitale submodaliteiten zijn als het ware aan/uit schakelaars. Denk aan: in en uit, geassocieerd of gedissocieerd, stil staand of bewegend. Bij analoge submodaliteiten kan de intensiteit variëren zoals bij de visuele submodaliteit helderheid of de auditieve submodaliteit volume. Je zou kunnen zeggen dat hier een schuifregelaar (dimmer) op zit.

De driver van submodaliteiten

De driver is de kritieke submodaliteit van een interne representatie. En dat klinkt enger dan het is. We bedoelen hiermee dat er vaak een of twee submodaliteiten zijn die, wanneer je ze aanpast, het meeste effect hebben op de interne representatie. Zo weten we uit ervaring, dat de ervaring door je eigen ogen opnieuw beleven (associëren) een groter effect heeft op jouw interne representatie en gevoel dan naar jezelf kijken wanneer je het beleeft (dissociëren). Om veel effect te hebben met het veranderen van submodaliteiten is het vaak slim om op zoek te gaan naar de driver. Wanneer je de driver aanpast, bewegen anderen submodaliteiten vaak mee waardoor het effect vergroot en versterkt wordt. Het werkt snel, eenvoudig en pijnloos.

Oefeningen

Herinneringen en toekomstplannen zijn interne representaties van iets dat al heeft plaatsgevonden of nog moet plaatsvinden. Word je bewust van de verschillen in submodaliteiten tussen vervelende herinneringen en leuke herinneringen en tussen leuke toekomstplannen en dingen waar je je zorgen over maakt. Deze kun je bewust oproepen en in kaart brengen. Je kunt ook onderzoeken wat het effect is van het veranderen van de submodaliteiten. Word creatief met submodaliteiten.

Submodaliteiten in kaart brengen en daarmee spelen
Een simpele kennismaking met submodaliteiten is deze oefening.
Ga eens terug naar een moment waar je ontzettend veel plezier hebt ervaren. Doe alsof je dit moment weer helemaal beleeft. Zie wat je toen zag, hoor wat je toen hoorde en voel wat je toen voelde.

Stel jezelf de vragen over de structuur en niet over de inhoud:
– Staat het beeld stil of beweegt het?
– Is het zwart-wit of in kleur?
– Is het groot of klein?
– Waar staat het beeld in de ruimte?
– Zie je jezelf in het beeld of is het rondom je heen?
– Is er geluid of geen geluid?
– Van welke kant komt het geluid?
– Waar zit het gevoel?
– Beweegt het of staat het stil?
– Heeft het een kleur?
– Heeft het een vorm?

Zodra je een aantal van deze vragen hebt gesteld, ga dan ontdekken en spelen. Maak het beeld eens groter of juist kleiner. Laat het sneller bewegen of zet het stil. Laar het gevoel groter worden of geef het een andere kleur. Doe dit net zo lang totdat je het gevoel van plezier hebt vergroot.

Starten met NLP?

Gerelateerde artikelen

39 reviews over CapitalHEROES

Bekijk reviews

Verrijking training NLP Practitioner

In juli de NLP Practitioner afgerond bij CapitalHEROES. Zorgvuldig uitgezocht en achteraf was/is het een perfecte keuze geweest. Het is een trainingsinstituut waar de trainers zich perfect aanvullen. Ze gaan op een gedreven en zeker professionele manier te werk maar ook met de nodige humor. Het was een mooie reis met mezelf die ik zeker voortzet in de Master en Coach – de opleiding is absoluut aan te raden – eigenlijk gewoon een “must” voor iedereen. Groetjes Arien

Arien Peeters - Lees alle ervaringen