De centrale unit om al onze emoties, herinneringen, externe prikkels en interne reacties te regelen en te organiseren, is ons brein. Het brein is – zachtjes uitgedrukt – een complex orgaan. Om te begrijpen hoe iemand interne informatie verwerkt, duiken we eventjes in de werking van onze hersenen.
De hersenen worden ook wel het brein genoemd. Ze vormen het deel van het centrale zenuwstelsel dat binnen de beschermende schedel ligt. In deze grijze massa van zo’n 1300 gram worden allerlei vitale lichaamsfuncties (zoals ademhaling en hartslagfrequentie) gereguleerd en vinden belangrijke mentale processen, zoals denken en voelen, plaats. De besturing van de motoriek van het lichaam (zoals bewegen van armen en benen) wordt gecoördineerd in de hersenen. De hersenen zelf voelen geen pijn, maar registreren wel de pijn die we ergens anders in het lichaam voelen.
Globaal zijn de hersenen in te delen in:
- de kleine hersenen
- de hersenstam
- de grote hersenen
De grote hersenen zijn verdeeld in twee helften, hemisferen genoemd. Deze linker- en rechterhelft worden met elkaar verbonden door de hersenbalk. Dankzij deze verbinding kunnen de twee helften met elkaar communiceren en staat informatie uit de ene hersenhelft dus voortdurend ter beschikking aan de andere hersenhelft.
De twee hersenhelften zijn opgebouwd rondom de vier hersenkamers (ventrikels). Deze kamers zijn gevuld met hersenvocht (liquor).
De hersenschors is de buitenste laag van de hersenen. Deze laag ligt aan de oppervlakte en wordt ook wel cortex genoemd. De hersenschors is sterk gevouwen waardoor de hersenen een gerimpeld uiterlijk hebben. Groeven (sulci) worden afgewisseld met windingen (gyri), waardoor de hersenschors een groot oppervlakte heeft. Daardoor wordt de hoeveelheid zenuwcellen die de hersenen kunnen bevatten groter.
Sommige groeven zijn dieper dan andere. De diepe groeven verdelen de hersenen in vier grote kwabben:
- voorhoofdskwab (frontaalkwab)
- wandbeenkwab (pariëtaalkwab)
- achterhoofdskwab (occipitaalkwab)
- slaapkwab (temporaalkwab)
De frontaalkwab wordt ook voorhoofdskwab genoemd. Dit is de grootste van de vier hersenkwabben en neemt een derde deel van de totale hersenschors in beslag. Dit deel van de hersenen wordt gezien als het meest geavanceerde deel, verantwoordelijk voor het menselijke zelfbewustzijn.
Het voorste gedeelte van de frontaalkwab is de prefrontale cortex. Dit deel ligt direct achter het voorhoofd en is verantwoordelijk voor cognitieve, emotionele en motivationele processen, zoals plannen, impulsbeheersing en doelgericht handelen. Dit worden ook wel de executieve functies genoemd.
De pariëtaalkwab wordt ook wandbeenkwab genoemd. Van opzij gezien: het aan de achter/bovenzijde gelegen deel van de hersenschors. Dit deel van de schors is betrokken bij zintuiglijke en cognitieve functies, zoals aandacht, ruimtelijk inzicht, lezen en rekenen. Het voorste gedeelte van de pariëtaalkwab ontvangt zintuiglijke informatie van de thalamus.
De occipitaalkwab wordt ook achterhoofdskwab genoemd. Van opzij gezien: het aan de achterzijde gelegen deel van de hersenschors. Dit is de kleinste hersenkwab, die betrokken is bij het zien.
De temporaalkwab of temporale kwabben, ook slaapkwab genoemd, liggen in de hersenen net achter de oren. Ze zijn gelegen aan beide zijden van het hoofd. De temporaalkwabben bevatten o.a. de auditieve cortex en werken nauw samen met de hippocampus, die aan de voorkant van de temporaalkwabben ligt. Ook het centrum van Wernicke, wat een belangrijke rol speelt bij het begrijpen van taal, ligt in de linker temporaalkwab.
