Non-verbale communicatie oefeningen

Sommige mensen omschrijven het als connectie, anderen als een klik. Het gevoel dat er van beide kanten in een gesprek een intentie is om vertrouwen te geven en te ontvangen en open te staan voor suggesties in het gesprek. Het gevoel dat je met iemand bent met wie het contact vanzelf lijkt te gaan. Jij kent dit vast ook! Het gevoel dat je iemand ontmoet en meteen van alles te bespreken hebt. Binnen NLP noemen we dit fenomeen rapport [uitspraak: rà-poor].

Je zult ook wel kennen dat je iemand ontmoet waarbij het contact niet bepaald ‘als vanzelf’ verloopt. Alsof het ergens stroopt, terwijl je niet weet waardoor dit nu eigenlijk komt. Dit is allemaal te wijten aan het gebrek aan rapport.

Wat is rapport?

Rapport is een staat van onderbewuste ontvankelijkheid waarbij mensen verbaal en non-verbaal betrokken bij elkaar zijn waardoor er vertrouwen ontstaat, zodat zij elkaar positief waarderen en suggesties gemakkelijk onbewust worden opgevolgd.

Hoe ontstaat rapport?

Vaak ontstaat een mate van rapport automatisch, door non verbale communicatie bijvoorbeeld,  maar soms niet. Het kunnen maken van rapport is de basis van effectieve en efficiënte communicatie. Communicatie is de basis voor zo’n beetje alles wat jij in jouw leven zal doen. Rapport maken gaat het best in drie stappen:

1. Afstemmen op de ander
2. Het volgen van de ander
3. Het (uiteindelijk) leiden van de ander

Rapport verbreken

Soms is het ook nodig om rapport te verbreken. Bijvoorbeeld wanneer je een gesprek wil afronden.

Voorbeeld

Rapport verbreken is heel eenvoudig: stop met volgen van de ander. Dit betekent misschien wel dat je het oogcontact vermijdt of dat je lichamelijk een heel andere houding aanneemt. Meestal voelt de ander dan onbewust wel aan dat er iets is veranderd, de ander reageert hier weer op en dit leidt ertoe dat het gesprek op een ‘natuurlijke’ manier eindigt.

Jij kent vast wel het onderzoek wat professor Merhabian uitvoerde. Inmiddels is duidelijk dat de resultaten uit dit onderzoek niet zo rigide kunnen worden uitgelegd, maar ze geven wel een indicatie. Merhabian onderzocht wat nu precies de mate van invloed op de communicatie is tussen het gesproken woord (verbale communicatie), hoe we iets zeggen en onze eigen lichaamstaal.

Ongeveer 7% gaat over de inhoud en verbale communicatie, 38% over de toon die we gebruiken en 55% over onze non verbale signalen. Hieruit kunnen we concluderen dat de toon en onze eigen lichaamstaal een heel groot effect hebben op het succes van onze communicatie.

Om rapport te verbeteren zul je moeten afstemmen op de ander. In de psychologie noemen we dit ook wel imitatie. Onderzocht is dat we de ander meer waarderen wanneer hij of zij op ons lijkt. Sterker nog, wanneer iemand op ons lijkt, zijn we sneller geneigd de ander als een gelijke te zien en hem of haar te vertrouwen. Afstemmen is het proces waarbij jij je externe gedrag aanpast aan het externe gedrag van de ander. Als voorbeeld: als de ander zijn of haar hoofd draait, pas jij jouw hoofdbeweging aan in een zelfde soort stand, zodat je afstemt op de beweging van de ander. De ander registreert dit in het on(der)bewuste waardoor het hoogstwaarschijnlijk is dat de ander een mate van rapport ervaart.

Wanneer je gesprekspartner licht voorovergebogen staat en veel met zijn handen praat, kan jouw eerste stap zijn die houding en dat gedrag te kopiëren. Als dit gebeurt noemen dat ook wel spiegelen.

Eenmaal afgestemd, is het vanaf dat moment zaak om de ander te volgen. Het volgen van de ander gaat het best wanneer jij subtiele veranderingen in het gedrag van de ander waarneemt en dit bewust kopieert. Uiteraard doe je dit op een subtiele manier anders sla je de plank mis en verbreekt het rapport juist.

Als je een tijdje aan het volgen bent, kun je gaan testen of je kunt gaan leiden. Dat is de kracht van rapport. Kun je iemand non-verbaal leiden naar een andere lichaamshouding? Dan kun je iemand zeker te weten overtuigen van iets heel anders. Het laten volgen van de ander klinkt misschien manipulatief en, om eerlijk te zijn, dat is het ook. Wij gebruiken het laten volgen van iemand om te groeien. We leiden ze als het ware door de verandering heen. Om jou en anderen dat te laten doen, is een grote mate van rapport nodig.

Rapport begrijpen en toepassen

Afstemmen van het hele lichaam

Pas je gehele lichaamshouding aan op de ander.

Afstemmen van delen van het lichaam

Het volgen van elke consistent gebruik van lichaamshoudingen.

Afstemmen met de helft van het lichaam

Stem af met het onder- of bovenlichaam op de ander.

Hoofd/schouders patroon

Stem af op de karakteristieke houding van de ander.

Stemkwaliteiten

Stem af op tonaliteit, tempo, volume, timbre en intonatie van de stem.

Gezichtsuitdrukkingen

Kijk naar de manier waarop de ander zijn of haar gezicht gebruikt. De beweging van de

wenkbrauwen, de mondhoeken, de ogen en stem daar op af.

Gebaren

Stem af op de gebaren van de ander op een elegante en respectvolle manier.

Om dit goed te kunnen doen is het belangrijk te oefenen in het waarnemen van non verbale communicatie. Binnen NLP noemen we dit begrip Kalibreren. Meer weten over NLP? Ontdek onze NLP Practitioner opleiding.

• A denkt aan iemand die hij/zij heel aardig vindt.*
• B observeert het non verbaal gedrag van A nauwkeurig en noteert opvallende zintuiglijke waarnemingen.

Break state

• A denkt aan iemand die hij/zij totaal niet aardig vindt.*
• B observeert nauwkeurig de non verbale communicatie en noteert opvallende zintuiglijke waarnemingen.

Break state

• B stelt feitelijke vragen over deze twee personen (geen meningen).
• A beantwoord de vragen in gedachten (non verbaal, zonder iets te zeggen) door te denken aan de persoon en te associëren in het bijbehorende gevoel (aardig/ niet aardig).
• B bepaalt aan de hand van waarneembare veranderingen in het non verbaal gedrag van A aan wie A denkt.

Voorbeelden van feitelijke vragen om te stellen:

• Wie van beide is het langst?
• Wie van beide woont het grootst?
• Wie van beide woont het verst weg?
• Wie van beide heb je het laatst gezien?
• Wie van beide is het oudst?
• Wie van beide heeft het langste haar?
• Etc.

Een tweede oefening is het jezelf trainen in waarnemen van verschillen. 

Doel van de oefening:

A: ervaren van congruent en incongruent gedrag

B: kalibreren

• A geeft aan B ‘uit eigen ervaring’ twee tips over het één of ander. Eén van de twee tips is een door A daadwerkelijk meegemaakte ervaring/verhaal, de andere tip heeft A zelf niet meegemaakt, maar hij/ zij doet net alsof.

Bijvoorbeeld:

• Twee toffe vakantiebestemmingen
• Twee super leuke dagtrips
• Twee ‘must see’ theatervoorstellingen, musicals of films of series
• Twee interessante opleidingen of cursussen
• Twee ‘must read’ boeken
• Etc.

• A vertelt beide tips met evenveel enthousiasme en overtuiging en wekt de indruk alsof hij/ zij ze allebei zelf heeft meegemaakt. Vertel het verhaal uitgebreid en zelfverzekerd en ga zoveel mogelijk in op details.
• B stelt geen vragen, maar let zoveel mogelijk op waarneembare verschillen die A laat zien en hij/zij kan herkennen.

Wissel van rol zonder uit te wisselen welke tip echt was en welke nep.

Als beide geweest zijn, bespreek dan samen onderstaande evaluatievragen:

1. Welke tip was echt en welke was nep?
2. Waar zag je dat aan (waarneembare verschillen)?
3. Wat ervaar je bij jezelf als je niet meer congruent kunt zijn?
4. Hoe voelt het om ondeskundig te zijn en toch door te gaan met wat je doet?

5. Heb je eerder zoiets zelf meegemaakt, of bij anderen kunnen waarnemen?