Lente = groei

Tijd voor wat mentale Pokon?

LENTE
SOMS VOEL JE ALLES GROEIEN
~ Loesje

De natuur groeit en bloeit volop – en hoe zit het met jou? Waar sta jij in jouw persoonlijke ontwikkeling? Wat heb jij nodig om verder te groeien?

Nu de lente toch echt begonnen lijkt, is het een mooi moment om eens te kijken naar je eigen groei als mens. Hoe staat het met jouw bloei- en groeikracht? Wat zijn voor jou de voorwaarden om te kunnen groeien?

Peter Michael Senge (Stanford, Californië, 1947) is een Amerikaans wetenschapper en auteur van het boek The Fifth Discipline: The Art and Practice of the Learning Organization uit 1990 (vertaald als De Vijfde Discipline).

Een succesvolle organisatie is – volgens Senge – een lerende organisatie die in staat is om snel op veranderingen in te spelen en om kan gaan met tegenslagen. Maar net zoals organisaties kunnen vastlopen in patronen die groei belemmeren, gebeurt dat ook bij ons als individu. Hoe vaak blijf jij in dezelfde manier van denken of handelen hangen, terwijl je weet dat er meer in je zit?

Want hoe zit het met jouw zelfmanagement? Hoe ga jij om met tegenslagen en verandering? Wanneer je bereid bent om te leren, dan is er groei mogelijk. En groei zorgt voor verandering. Of zoals we in NLP zeggen: “Er bestaat geen falen, alleen feedback” en “Iedereen heeft alle hulpbronnen in zich om een verandering door te kunnen maken.”

Toch is het in de praktijk vaak lastig om afstand te doen van je huidige denk- en werkwijze, ondanks je bereidheid om te leren. Senge spreekt in dat geval van leerbeperkingen. Deze beperkingen zorgen ervoor dat je vast blijft zitten in je huidige denk- en werkwijze en verstoren daardoor de mogelijkheid tot leren en dus groei.

In zijn boek beschrijft hij zeven mogelijke beperkingen die het leren kunnen verstoren (ik-ben-mijn-positie, de vijand is daar syndroom, de illusie van actienemen, focus op concurrentie, gekookte kikker syndroom, illusie van leren van ervaringen, mythe van managementteam).

Dit zijn de twee belangrijkste die jouw persoonlijke groei kunnen belemmeren:

1. Het ‘De vijand is daar’ syndroom

Je legt de oorzaak en schuld buiten jezelf. Mensen, gebeurtenissen of omstandigheden zijn de oorzaak van jouw problemen. En dat is niet eerlijk. Door de schuld buiten jezelf te leggen, hoef je geen zelfreflectie te doen en verhinder je jezelf om te leren en te groeien. Vraag jezelf eens af: waar schuif jij de verantwoordelijkheid nog af?

2. Het gekookte kikker syndroom

De metafoor van de kikker die niet uit de pan springt als de temperatuur van het water heel langzaam stijgt. Met de dood als gevolg. Dit herken je misschien wel in de vorm van een baan waarin je niet meer groeit, maar toch blijft zitten, omdat de verandering geleidelijk gaat en je niet doorhebt hoe ongemakkelijk je eigenlijk bent geworden. Sluimerende signalen die genegeerd worden of dingen die zich in een traag tempo opstapelen, zorgen ervoor dat je niet doorhebt dat een probleem zich voordoet. Je mist hierdoor belangrijke leermomenten.

De lerende organisatie kan zich volgens Senge onderscheiden door vijf leerdisciplines te hanteren, die bijdragen aan het opheffen van de hindernissen die het lerend vermogen in de weg zitten. Mijn vrije vertaling van organisatieniveau naar individueel niveau:

• Persoonlijk meesterschap betekent dat je bewust bent van je eigen (in)competenties en (on)wetendheid. Je bent in staat zelfkritisch te zijn, reflecteert regelmatig op je eigen handelen en bent bereid je verder te ontwikkelen.
• Mentale modellen kun je zien als de gekleurde brillen waarmee we naar ‘de werkelijkheid’ kijken. Het is goed om regelmatig onbewuste denkbeelden en aannames van jezelf en anderen te bediscussiëren en indien nodig bij te stellen.
• Gemeenschappelijke visie gaat over het schetsen van een toekomst waarin je jezelf maar ook de mensen om je heen zich herkennen. Dit zorgt voor een sterke intrinsieke motivatie om in beweging te komen.
• Teamleren betekent dat het, ook voor jou als individu, noodzakelijk is dat het leren niet alleen individueel maar ook in teamverband plaatsvindt. Alleen door met anderen in gesprek te gaan over de vaak onbewuste denk- en handelswijze van jezelf en anderen is het mogelijk om vooroordelen te herkennen, los te laten en echt te kunnen leren.
• Systeemdenken is het denken in systemen. Jij bent een onderdeel van je omgeving, een complex geheel van factoren die elkaar beïnvloeden en van elkaar afhankelijk zijn. De essentie van systeemdenken is het ontdekken van onderlinge relaties tussen deze factoren, zodat je ze kunt gebruiken om jezelf en je omgeving positief te beïnvloeden.

Systeemdenken, de vijfde discipline, verbindt volgens Senge de eerste vier disciplines en staat aan de basis van elke vorm van ontwikkelen en veranderen. Datzelfde geldt dus niet alleen voor organisaties, maar ook voor onszelf. Jij bent een systeem en ook altijd onderdeel van een systeem/meerdere systemen.

In de natuur lijkt groeien en bloeien vanzelf te gaan. Dat is natuurlijk niet echt zo, want groei vindt alleen plaats onder de juiste omstandigheden. Je kunt aan een grassprietje trekken zoveel je wilt, maar daarmee groeit het echt niet sneller.

Gelukkig kun je veel doen om de omstandigheden zo optimaal te maken dat je jouw groeikracht kan benutten om volledig tot bloei te komen. Daarvoor heb je niet alleen een voedende omgeving nodig, maar ook bewuste keuzes en de bereidheid om te leren. Welke ‘zon, water en juiste omstandigheden’ kun jij jezelf deze lente geven om tot bloei te komen?

Welke ‘onkruidgedachten’ mag jij deze lente wieden? Welke eerste stap kun je zetten om jouw groeikracht te benutten?

Zet vandaag nog een kleine stap, hoe klein ook. Groei begint met beweging.

Fijne lente!