In contact komen met je gevoel

Voelé Vous

Emoties. We hebben ze allemaal. Ze komen en gaan, soms als een briesje, soms als een storm. Wetenschappelijk gezien zijn het niet meer dan elektrische signalen en chemische reacties: rennende neuronen die boodschappen doorgeven om ons in leven te houden. Maar voor ons als mensen is het meer dan dat. Emoties zijn verbonden aan betekenis, aan ons verhaal, aan onze zoektocht naar richting en zingeving.

We zijn immers nog steeds nazaten van jagers, verzamelaars, krijgers en zoekers. Onze hersenen dragen die erfenis met zich mee. Ook al kom je vandaag de dag geen sabeltandtijger meer tegen in de supermarkt, je brein reageert nog steeds alsof gevaar op de loer ligt. Versnelde hartslag, gespannen spieren, een alerte blik, het gevoel te willen vluchten of vechten: het zijn oude patronen in een moderne wereld.

Emoties hebben altijd een functie

Emoties informeren ons. Ze vertellen ons wat we nodig hebben of wat ontbreekt. Net als een plant die water en zonlicht nodig heeft, hebben wij fysieke, psychologische en sociale behoeften. Emoties zijn de signaalgevers van die behoeften. Dichter Rumi omschreef het prachtig in zijn gedicht De Herberg: emoties zijn als onverwachte bezoekers die ons iets willen leren. Of het nu vreugde is, verdriet, schaamte of frustratie – elke emotie is een gids, geen vijand.

Emoties begrijpen begint met taal

Maar hoe geef je woorden aan iets wat je voelt? Een kriebel in je buik, spanning op je borst, een tinteling over je rug – hoe benoem je dat zonder in je hoofd te schieten? Het antwoord is simpel: dat kan niet volledig. Taal en beleving zijn onlosmakelijk verbonden, maar nooit volledig overlappend. Ons brein filtert continu wat we waarnemen en hoe we dat opslaan.

Via onze zintuigen beleven we de wereld. Die rauwe ervaring wordt gefilterd, aangepast en gecodeerd in wat we binnen NLP de dieptestructuur noemen. Als we een herinnering ophalen, wordt die ervaring opnieuw langs onze filters geleid. De uitkomst? Een beperkte, gekleurde versie van de werkelijkheid die we vervolgens communiceren. Communicatie is daarmee altijd een vertaling, nooit de volledige waarheid.

NLP en de structuur van ervaring

Richard Bandler en John Grinder legden met NLP de relatie bloot tussen taal, interne beleving en gedrag. Hun beroemde Meta-model laat zien hoe onze woorden sporen teruggeven naar de dieptestructuur van onze ervaring. Door die sporen te volgen, ontdekken we de werkelijke inhoud achter ons verhaal – en dus ook de verborgen patronen die ons gedrag en gevoel sturen.

Elke ervaring is opgebouwd uit kleine bouwstenen: beelden, geluiden, gevoelens, geuren, smaken en gedachten. Die bouwstenen vormen samen jouw unieke, subjectieve beleving van de wereld.

Emoties in vorm en kleur: oefening

Om dichter bij je gevoel te komen zonder te verdwalen in woorden, helpt het om emoties te vertalen naar zintuiglijke kenmerken:

• Als je emotie bewoog, hoe bewoog het dan?
• Als je emotie een kleur had, welke kleur was het?
• Als je emotie een vorm had, welke vorm kreeg het?
• Als je emotie een textuur had, hoe voelde het aan?
• Als je emotie een geur had, welke geur rook je?

Teken het desnoods. Of voel het zonder het te willen verklaren. Vaak begrijp je pas later welke emotie zich aandiende.

Associëren en dissociëren: beleven of bekijken

Je kunt op twee manieren naar een ervaring kijken:

1. Geassocieerd: je beleeft de ervaring van binnenuit. Je kijkt door je eigen ogen, hoort door je eigen oren, voelt wat je voelde. Je zit er middenin.
2. Dissociëerd: je observeert jezelf van een afstand. Je ziet jezelf, hoort jezelf, en beleeft het met minder intensiteit.

Beide methodes hebben nut. Wil je gemotiveerd raken? Associeer met wat je wilt bereiken. Wil je emotionele afstand nemen van een moeilijke herinnering? Dissociatie biedt ruimte. Bij heftige trauma’s kan zelfs dubbele dissociatie helpen.

Congruentie en het herkennen van waarheid

Wanneer wat je zegt, voelt en doet op één lijn ligt, ben je congruent. Mensen voelen dat. Als je “ja” zegt maar je houding of toon zegt “nee”, ontstaat incongruentie. Met scherpe observatie – kalibreren – kun je dat leren herkennen bij jezelf en anderen.

Denken, voelen, doen: alles stuurt elkaar aan

Ons gedrag, gevoel en denken beïnvloeden elkaar continu. Maar wat stuurt dát proces aan? Dat zijn je waarden, overtuigingen en de betekenis die jij hecht aan situaties. Die diepere structuren verklaren waarom jij voelt wat je voelt en doet wat je doet.

Ervaring heeft structuur – en die kun je leren beïnvloeden

NLP wordt daarom ook wel de studie van de structuur van de subjectieve ervaring genoemd. Het geeft inzicht én handvatten om bewuster te denken, voelen en handelen. Niet door emoties weg te stoppen, maar door ze te begrijpen en gericht te beïnvloeden.

Wil je leren hoe je meer invloed krijgt op je interne beleving? Ontdek wat de NLP Practitioner opleiding van CapitalHEROES voor jou kan betekenen.